توصیه هایی برای حفظ سلامت جسمانی معلمان در سر کلاس درس
به گزارش وبلاگ سفر و گردشگری، تهران (پانا) - یک معلم و کارشناس ارشد رفتار حرکتی، توصیه هایی در زمینه آمادگی جسمانی معلمان ارائه کرد و گفت سر و گردن کج شده، شانه افتاده، گوژپشتی و عضلات ضعیف شده در کف پاها، نه تنها سوخت وساز بدن را به هم می ریزد بلکه روی افکار، احساسات و رفتار نیز تأثیر می گذارد.
به گزارش ایسنا، مریم کیابی در شماره یک دوره بیست و پنجم مجله رشد آموزش ابتدایی در این باره نوشته است: ما معلم ها هر روز به سفری نیم روزه می رویم؛ سفر به اعماق فکر بچه ها. راه رفتن معلم در راهروی بین نیمکت ها به انـدازه جهتهای طی شـده در کوه پیمایی انرژی می خواهد.
شاید یک کوهنورد مسافت زیادی را با گام های منظم راه برود ولی بخش زیادی از انرژی خود را بر لغزندگی و پستی و بلندی راه متمرکز می نماید و بخشی را نیز به تمرکز در محیط و صداها اختصاص می دهد تا بتواند هوشیار در این جهت قدم بردارد. ما هم در کلاس به همین شکل راه می رویم و انرژی زیادی را روی کوچک ترین رفتار دانش آموزان صرف می کنیم تا از آن به عنوان بازخورد استفاده کنیم و بتوانیم قدم بعدی تدریس را آگاهانه برداریم.
بعلاوه، همچون یک بازدیدنماینده از موزه، ساعت ها می ایستیم و به دانش آموزان، به عنوان تابلوهای نقاشی خداوند، می نگریم و به گفت وشنود می نشینیم. مدت ها مثل یک باستان شناس روی نیمکت دانش آموز خم می شویم و نرم نرمک غبارهای فکر او را کنار می زنیم تا راهی به دریچه مغز او باز کنیم. گچ به دست به تخته سیاه می چسبیم و با کج کردن و برگرداندن سرمان به طرف چشمان آن ها دنبال برقی می گردیم که نشانی از یادگیری باشد.
با این سطح از آمادگی جسمانی، چقدر می توانیم جلو برویم؟ راهکارهایی را می شناسم تا توان ادامه سفر را در خودمان حفظ کنیم. بیایید به جسممان اهمیت بدهیم. تدریس مؤثر در درجه اول به سلامت خود ما احتیاج دارد. باید روی سلامت خودمان سرمایه گذاری کنیم.
اولین قدم پیشنهادی، کسب آمادگی جسمانی در جهت راست قامتی است. سر و گردن کج شده، شانه افتاده، گوژپشتی و عضلات ضعیف شده در کف پاها، نه تنها سوخت وساز بدن ما را به هم می ریزد بلکه روی افکار، احساسات و رفتار ما تأثیر می گذارد.
ما معلم ها در تدریس حضوری زمان زیادی در شرایط ایستاده قرار داریم. پس عضلات، مفاصل و استخوان های کف پای ما در خطرند. در حالت ایستاده، کل وزن بدن روی انگشت شست، سینه پا، قوس کف پا و پاشنه پا قرار گرفته است. بدون توجه به اینکه قوس کف پای ما کم، نرمال یا زیاد است، باید عضلات کف پا را نرمش دهیم و تقویت کنیم تا فشار و سنگینی وزن به مفاصل بالاتر بدن (مچ پا، زانو و کمر) منتقل نگردد.
بیشتر دردهای عضلانی در محیط کار و با گذشت زمان ایجاد می شوند. با اینکه آمار معلمانی که از ناراحتی های اسکلتی و عضلانی رنج می برند، بالاست اما در آژانس ایمنی و بهداشت کار اروپا، حرفه معلمی در لیست مشاغلی که در خطر آسیب های قامتی هستند، ثبت نشده است. چرا؟ چون مسائل و دردهای عضلانی معلمان بر اثر حمل بار سنگین نیست و آن ها می توانند با تغییر صحیح در شرایط بدن خود، فشار وارد به مفاصلشان را کاهش دهند.
هر حس ناخوشایندی در مفاصل می تواند برای ما یک پیغام باشد. در بیشتر مواقع تمرکز داشتن روی کارهای دیگر، مانند تمرکز روی کاری حرفه ای، توجه ما را از شنیدن هرگونه صدای ناراحت نماینده از طرف بدن دور می نماید.
عادت کنیم به طور منظم با بدن خود در ارتباط باشیم و اگر احساس تنش یا خستگی عضلانی کردیم، شرایط بدن خود را تغییر دهیم.
هنگام ایستادن، به طور مرتب راست قامتی خود را چک کنیم؛ آیا سر و گردنم در راستای ستون فقراتم قرار گرفته است؟ وزن بدنم به طور مساوی روی کف پاهایم تقسیم شده است؟ آیا شانه هایم در امتداد هم قرار دارند؟ عضلات میانی بدنم، به خصوص عضلات شکم را محکم در کنترل گرفته ام یا رها هستند و به جلو متمایل شده اند؟
قانون حرکت برعکس را رعایت کنیم؛ به طور مثال، وقتی گردن مدتی در حالت خمیده به جلو قرار گرفته است، بسیار آهسته آن را به عقب خم کنیم. سپس چند بار این حرکت را به شکل رفت وبرگشت انجام دهیم.
بعد از کار فرصتی ایجاد کنیم تا بدنِ خسته خود را استراحت دهیم. راستی می دانید استراحت دادن بدن، خودش فعالیتی حرکتی است؟ با فعالیت های کششی مثل نرمش های ساده انقباض های بی موردی را که در طول کار در عضلات ایجاد شده اند، آزاد کنیم.
و اما در کلاس های غیرحضوری این فرصت برای معلمان به وجود آمده است تا تهدیدهای اسکلتی- عضلانی دانش آموزانشان را تجربه نمایند. در این کلاس ها معلمان و دانش آموزان زمان زیادی در شرایط نشسته قرار دارند. آنان با توجه به غیراستاندارد بودن تجهیزات اصلی و جانبی آموزش (میز، جایگاه، ابعاد صفحه نمایش و ...) و مهم تر از همه زمان کلاسیِ کارشناسی نشده در فضای مجازی، بیشتر در معرض خطر اختلالات قامتی قرار گرفته اند.
به نظر می رسد شیوع ناهنجاری ها در همه معلمان و دانش آموزان یکسان نیست و با توجه به کیفیت تجهیزات مورد استفاده و متفاوت بودن در ضعف عضلات هر شخص، اختلالات اسکلتی و عضلانی نیز متفاوت باشند. به طور مثال، کوچک بودن صفحه نمایش می تواند در فردی عارضه افتادگی سر به جلو را ایجاد کند، در فرد دیگر باعث درد در ناحیه شانه ها گردد و فردی دیگر را دچار گوژپشتی کند یا حتی سبب گردد شخص در زمان طولانی تدریس، به ناهنجاری های اسکلتی در ناحیه کمر و اندام فوقانی دچار گردد.
بنابراین، علاوه بر رعایت نکاتی که برای جلوگیری از ناهنجاری های قامتی در کلاس های حضوری گفته شد، توجه به استاندارد بودن تجهیزات مورد استفاده برای کلاس های غیرحضوری در پیشگیری از این ناهنجاری ها تأثیر زیادی خواهد داشت.
منبع: خبرگزاری پانا