تاریخچه پینوکیو: پسرک چوبی 140 ساله شد - وبلاگ سفر و گردشگری

به گزارش وبلاگ سفر و گردشگری، واقعیت آن است که شخصیت های کلاسیک دنیای ادبیات و سینما که بیشتر از 100 سال از خلق و شکل گیری آن ها می گذرد در دنیای امروز شانس زیادی برای موفقیت ندارند. این شخصیت های قدیمی از داستان هایی کهنه و گاها خسته کننده نشات می گیرند که برای نسل تازه مخاطبان مجذوب کنندهیت زیادی ندارد. با این حال در این دنیای بزرگ و قدیمی هنوز هم شخصیت هایی وجود دارند که بازگشت به گذشته و واکاوی مسیری که تا امروز طی نموده اند را مجذوب کننده تر از همواره نشان می دهند. شاید یکی از این شخصیت های نسبتا محبوب و کاملا شناخته شده، پینوکیو باشد. پسرک چوبی آقای ژپتو که برخلاف قهرمان های امروز دنیا داستان های ما سرشار از پندهای اخلاقی بود.

پینوکیو به عنوان عروسکی چوبی که دوست داشت به انسان تبدیل گردد، ترکیبی از دو ویژگی مهمی بود که بچه ها در دوران گذر از کودکی به سمت نوجوانی با آن روبرو می شدند؛ بلوغ و اخلاق گرایی. امروز بیشتر از 140 سال است که پینوکیو یکی از دوست داشتنی ترین شخصیت های داستانی پیرامون ما است و به همین مناسبتی فرصتی فراهم شده تا تاریخچه شکل گیری، پیروزیت و شکست های این عروسک چوبی را آنالیز کنید.

عروسکی از ایتالیا

کارلو لورنزینی، نویسنده و روزنامه نگاری بود که در قرن نوزدهم میلادی در ایتالیا زندگی می کرد. او که زاده فلورانس بود تنها 63 سال عمر کرد اما یکی از کلیدی ترین شخصیت های تاریخ ادبیات کودک را شکل داد. آقای لورنزینی که در دنیای ادبیات و روزنامه نگاری به کارلو کلودی مشهور بود، نخستین بار در سال 1881 از شخصیت جالبی به نام پینوکیو رونمایی کرد. او داستان آدمک چوبی ساده ای که به وسیله نجاری به نام ژپتو ساخته شده بود را در یک مجله مخصوص بچه ها در ایتالیا منتشر کرد اما استقبال از داستان های او آن قدر زیاد بود که پینوکیو خیلی سریع به یکی از محبوب ترین و دوست داشتنی ترین شخصیت های ادبیات بچه ها در ایتالیای امروزی تبدیل شد.

بنابراین کارلو کلودی تصمیم گرفت مجله داستانی ویژه پینوکیو را چاپ کند. این مجله هم همانطور که انتظار می رفت، مورد توجه نهاده شد و به همین علت بود که با شروع قرن بیستم آوازه پینوکیو دنیای شد. با این حال آقای کلودی که مبدع و نویسنده شخصیت پینوکیو بود، آن قدر خوش شانس نبود که در قرن بعدی هم شاهد پیروزیت شخصیتی باشد که آهسته آهسته به یک برند دنیای تبدیل می شد. کارلو لورنزینی در سال 1890 و در شرایطی که تنها 63 سال داشت در فلورانس، شهری که در آن به دنیا اومده بود، از دنیا رفت.

حضور در ادبیات

پینوکیو اساسا یک شخصیت ادبی بود و به همین علت ریشه های محبوبیت آن را باید در ادبیات جستجو کرد. کتاب های بسیاری براساس وقایع بی انتها زندگی این آدمک چوبی ساخته شده اما شاید یکی از مهم ترین آن ها که به پیروزیت دنیای اش هم یاری کرد، کتاب پینوکیو در آمریکا باشد؛ کتابی که آنجلو پاتری، نویسنده آمریکایی ایتالیایی، در سال 1928 منتشر کرد. این کتاب باعث شد تا بچه ها آمریکایی بیشتر از قبل با شخصیت پینوکیو آشنا شوند. چراکه پاتری با هنری غیرقابل انکار پیروز شده بود برای نخستین بار پسرک چوبی را در اتمسفری فراتر از فرهنگ ایتالیا به تصویر بکشد. از آن جایی که آمریکا در آن سال ها به قطب سینما و تلویزیون تبدیل شده بود، طبیعی بود که رویکرد پیروز پسرک چوبی به آن یاری کند تا آهسته آهسته وارد دنیای هنر هفتم گردد.

با معروفیت دنیای پینوکیو که بسیاری از کارشناسان ادبیات آن را یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین شخصیت های ادبیات کودک در قرن بیستم می دانند، نوبت به اقتباسی از فرهنگ شرق رسید. در سال 1952 و در ژاپن، کتاب مصور یا مانگایی به نام پسر آسترویی منتشر شد که به شکل واضحی یک اقتباس شرقی از داستان پینوکیو لقب می گرفت. با گذشت بیشتر از 50 سال از شکل گیری شخصیت پسر آسترویی هنوز هم می توان اندازه محبوبیت و تاثیرگذاری این شخصیت را در صنعت مانگا و انیمه ژاپن سنجید.

در این زمینه بخوانید:

با عجیب ترین فیلم های آخرالزمانی آشنا شوید

فیلم های محبوب لئوناردو دی کاپریو را بشناسید

یکی از آخرین نمونه های ادبی که براساس شخصیت پینوکیو نوشته شده، کتاب پینوکیو از پینوکیو نوشته نویسنده انگلیسی شناخته شده یعنی مایکل مورپارگو است. بعلاوه ژن کلود بمیس در سال 2017 رمانی علمی تخیلی به نام شاهزاده چوبی منتشر کرد که داستان پینوکیو را در چارچوب یک روایت علمی تخیلی قرار می داد.

ورود به سینما و انیمیشن

نوع روایت و داستان سرایی شخصیت پینوکیو توانایی های خیره نماینده ای برای شکل گیری داستان های مجذوب نماینده در دنیای سینما و تلویزیون دارد و این حقیقت را سینماگران ایتالیایی و بعدها آمریکایی بهتر از همه می دانستند. بنابراین پینوکیو برای رسیدن به نخستین اقتباس سینمایی اش فقط 30 سال صبر کرد. در سال 1911 نخستین اقتباس سینمایی از داستان های پینوکیو ساخته شد. فیلم پینوکیو یک عنوان صامت و کوتاه بود که به وسیله یکی از نخستین فیلم سازان ایتالیایی یعنی گوییلیو آنتامورو کارگردانی شد. سینمای ایتالیا در سال 1936 تصمیم گرفت تا میزبان یک انیمیشن از داستان های پینوکیو باشد. اما این فیلم که ساخت آن هرگز به انتها نرسید در حال حاضر وجود خارجی ندارد و به دلایل نامشخصی در 90 سال گذشته از دست رفته است. تنها فیلم نامه و بخشی از فریم های آن وجود دارد.

والت دیزنی به عنوان غول انیمیشن سازی قرن بیستم در سال 1940 از نخستین انیمیشن سینمایی اش برای پینوکیو رونمایی کرد. این انیمیشن در سطح دنیا محبوب و مشهور شد و به همین علت است که امروز بسیاری از مردم با مطرح شدن نام پینوکیو به انیمیشن والت دیزنی اشاره می نمایند. پیروزیت این انیمیشن سینمایی دوبعدی به حدی زیاد بود که گروهی هنوز هم تصور می نمایند عروسک چوبی آقای کارلو کلودی در حقیقت به وسیله شخصیت والت دیزنی ساخته شده است! مدتی پیش تایید شد که به زودی لایواکشن سینمایی پینوکیو به وسیله دیزنی ساخته می گردد.

پینوکیو در خارج از سینمای هالیوود هم محبوب و تاثیرگذار بود. شاید یکی از معروف ترین اقتباس های غیرهالیوودی پینوکیو را باید انیمیشن پینوکیو 3000 دانست. این انیمیشن کانادایی فرانسوی در سال 2004 اکران شد و روایتی علمی تخیلی از داستان پسرک چوبی و پیرمرد خالقش داشت. متئو گارونه، کارگردان ایتالیایی، در سال 2019 فیلمی به نام پینوکیو اکران کرد که به نظر می رسید به کابوس اقتباس های سینمایی ناامیدنماینده ایتالیایی ها از شخصیتی که خودشان خلق نموده اند، انتها می دهد. اما این لایواکشن هم چندان پیروز ظاهر نشد. در حال حاضر گیرمو دل تورو، کارگردان مکزیکی، روی اقتباس جدیدی از پینوکیو کار می نماید.

چرا باید پینوکیو را دوست داشت؟

روایت زندگی عروسکی چوبی که به وسیله نجاری مهربان اما سخت گیر ساخته شده و می خواهد به انسان تبدیل گردد اما با اشتباهاتی که می نماید در مسیرهای نادرستی قرار می گیرد، تنها از دید داستان سرایی و شخصیت پردازی حائز اهمیت نیست. پینوکیو در ادبیات بچه ها نماد سادگی معصومانه ای است که می تواند خیلی سریع تحت تاثیر قرار بگیرد. در عین حال می توان نشان اخلاق گرایی و تجربه ورزی را هم در داستان اصلی این عروسک چوبی پیدا کرد. پینوکیو داستان همه بچه های است که با درک احساسات خوب و بد به بلوغ می رسند و دنیای پیرامونشان را بیشتر از قبل می شناسند. بنابراین معرفی آن به بچه ها می تواند اهمیت بسیار زیادی داشته باشد و دوست داشتن آن به تبلیغ درست اخلاق مداری در جمع های بچه هاه یاری می نماید.