دایناسورها چند سال عمر می کردند؟ - وبلاگ سفر و گردشگری

به گزارش وبلاگ سفر و گردشگری، این سوالی است که شاید تا به حال به آن فکر نکرده باشیم ولی در عین حال جالب وهیجان انگیز به نظر می رسد. طول عمر معمول یک دایناسور چقدر بوده؟ پاسخ این سوال به سایز و گونه دایناسورها بستگی دارد.

غزال زیاری: در فسیل های دایناسورها می توان به انبوهی از اطلاعات مختلف دست یافت. از جمله اینکه آنها چطور از خود دفاع می کردند، چه غذاهایی می خوردند و حتی چگونه مرده اند؟ اما با مردن دایناسورها و منقرض شدن آنها، سرنخ هایی درباره اینکه آنها در چه سنی مرده اند و در هنگام مرگ، جوان، میانسال یا پیر بوده اند، یافت می گردد؟

پاسخ این سوال مثبت است و بخش عمده ای از این پاسخ به لطف حلقه های رشد در استخوان های فسیل شده آنها یافت می گردد. این حلقه ها که تا حدود زیادی شبیه حلقه های داخل تنه درخت هستند، در دهه های اخیر کشف شده اند و با آنالیز آنها مشخص شد که بیشتر دایناسورهای غیرپرنده به رغم آنکه گاهی به ابعاد بسیار بزرگی می رسیدند ولی عمری طولانی نداشتند.

به عنوان مثال، سو، یکی از کامل ترین نمونه های دایناسور تیرانوزاروس رکس که تا به امروز کشف شده و در موزه Chicago Field نگهداری می گردد، در سن 28 سالگی مرده؛ این عدد با آنالیز حلقه های رشد او مشخص شده است. توماس هولتز، دیرینه شناس مهره داران در دانشگاه مریلند در این رابطه به این نکته اشاره نموده که دایناسورهای گیاه خوار منقار اردکی، تنها یک یا دو دهه زندگی می نموده اند. اطلاع از عمر کوتاه دایناسورها، دیرینه شناسان را به شدت شگفت زده کرد.

عمر دایناسورها برخلاف دیگر جانوران غول پیکر

استیو بروساته، دیرینه شناس مهره داران در دانشگاه ادینبورگ اسکاتلند در این باره گفت: فکر می کنم افراد زیادی شاید این تصور را داشته باشند که علت اینکه بعضی از دایناسورها واقعا بزرگ هستند، این است که آنها برای مدت زمانی طولانی زندگی نموده اند؛ مطمئنا دانشمندان هم قبلا این گونه فکر می نموده اند.

حیوانات بزرگ مدرن معمولا عمری طولانی دارند. مثلا فیل بیشه آفریقایی (Loxodonta africana) که بزرگترین حیوان زمینی زنده است، می تواند تا 70 سال عمر کند و نهنگ های قطبی تا200 سال عمر می نمایند.

ولی داستان زندگی دایناسورها به نحو دیگری است. هولتز در این باره شرح داده که یک برش کوچک از استخوان یک دایناسور، دارای یک سری خطوط موازی است که ناشی از رشد بیرونی استخوان او بوده است و هر سال یک خط تازه فراوری می شده و از همین رو، شمارش این خطوط، پیش بینی دقیقی درباره سن حیوان در اختیار دانشمندان قرار می دهد.

این خطوط با تغییرات سالانه در نحوه رشد حیوانات ایجاد شده و در فصول بهار و تابستان و در آب و هوای گرم و مطبوع و وجود غذای فراوان، حیوانات تغذیه کافی داشته و سریع تر رشد می نمایند؛ اما با سرد شدن هوا در فصل زمستان و کمیاب شدن غذا، رشد آنها کند شده و این کند شدن رشد، به شکل خطوطی بین لایه های استخوانی پدیدار می شده است.

مسائل موجود این روش

در این بین مسائلی هم در این روش میزان گیری رشد وجود دارد. یکی از آنها به علت حفره مدولار ایجاد می گردد؛ محفظه ای که در داخل استخوان قرار گرفته است و مغز استخوان را فراوری می نماید. با رشد استخوان، حفره مدولاری نیز رشد نموده و بنابراین بعضی از حلقه های رشد ابتدایی پاک می شوند. هولتز دراین باره شرح داده که برای دور زدن این مشکل، محققان استخوان های کوچکتری از همان گونه ها را برروی خطوط گمشده در جانوران بزرگ تر قرار می دهند تا بدین ترتیب تخمین سن جانور به شکل دقیق تری انجام گردد.

دردسر دیگر، نوع استخوانی است که مورد آنالیز قرار می گیرد. بعضی استخوان ها برای به نمایش گذاشتن حلقه های رشد، بهتر از سایر استخوان ها هستند. بروساته دراین باره گفته: دنده ها یا استخوان هایی مثل فیبولا که استرس و وزن زیادی را متحمل نمی شوند، معمولا سابقه رشد را به شکل مرتب تری به نمایش می گذارند.

در حالی که عمر دایناسورها به میزان حیوانات بزرگ این دوره زمانه طولانی نبوده، بعضی شباهت ها نیز در این میان یافت می گردد. مثلا حیوانات بزرگتر، عموما عمر طولانی تری نسبت به حیوانات کوچک تر دارند و این امر درباره دایناسورها نیز صادق است. خزنده سرانجام (گروهی از گیاهخواران گردن درازی که شامل بزرگترین دایناسورها نیز می شدند)، تقریبا طولانی ترین عمر را در بین تمام گونه های دایناسورها داشته اند و به گفته هولتز عمر پیرترین دایناسور این گونه تا شصت سال هم رسیده است.

از سوی دیگر Stenonychosaurus inequalis 50 کیلوگرمی در بین سه تا پنج سال به حداکثر میزان رشد خود می رسیده و بعد از آن، مدت زمان زیادی عمر نمی نموده.

دراین میان ایده هایی دراین باره مطرح می شوند که چرا عمر دایناسورها کوتاه بوده است. بروساته دراین باره به این نکته اشاره نموده که شاید متابولیسم دایناسورها یا فرآیندهای شیمیایی بدنشان مثل تبدیل کالری به انرژی در این موضوع موثر بوده باشد. او بر این باور است که بعضی از دایناسورها دست کم تا حدی خونگرم بوده اند و متابولسیم آنها به سان خزندگان فوق العاده سریع بوده و همین احتمالا منجر به رشد سریع و مرگ زودهنگام آنها می شده.

شاید هم فراوری مثل یک فاکتور تاثیرگذار بوده. به گفته هولتز، بسیاری از دایناسورها، تخم های زیادی می گذاشتند و در نتیجه در مدت زمان کوتاهی، بچه های زیادی به جهان می آمده. از سوی دیگر پستاندارانی مثل فیل ها و نهنگ ها که عمر طولانی تری دارند، سرعت فراوری مثل کندتری دارند و در نتیجه انتخاب طبیعی می تواند باعث افزایش طول عمر گردد. هرچند که این فرضیه هم بدون اشکال نیست. مثلا لاک پشت های گالاپاگوس تخم های زیادی می گذارند و در عین حال عمرشان طولانی و معمولا سه رقمی است. در نتیجه فراوری بچه ها فراوان، همواره نشانه عمر کوتاه تر آن گونه جانوری نیست.

اما با این حال هنوز هم مشخص نیست که چرا دایناسورهای غیرپرنده عمر بسیار کوتاهی داشته اند.

منبع: livescience

227227