چرای گوسفندها در بنای دوره ساسانی - وبلاگ سفر و گردشگری

به گزارش وبلاگ سفر و گردشگری، نیزارهای کنار جاده وهاله ای از غبار صبحگاهی، دشت ورامین را فراگرفته و دوردست های این دشت به راحتی دیده نمی گردد، اما بین زمین های کشاورزی، بنایی تاریخی از دوره ساسانیان جا خوش نموده است.

وبلاگ سفر و گردشگری- زهرا کریمی: این بنا روی تپه ای است که به تپه میل و آتشکده ری معروف است؛ آتشکده ای که این روزها به دلیل بی توجهی برخی مسئولان حال ناخوشی دارد و مأمنی برای سگ های ولگرد، گله گوسفندان و برخی معتادان شده است و همین ها دلیلی شده تا گردشگران اشتیاق چندانی به بازدید آن نداشته باشند.

قبل از ورود به محوطه حصارکشیده آتشکده ری، یک در بزرگ آهنی دیده می گردد که باز است، ولی تابلو و نام ونشانی روی آن وجود ندارد. چند کابل برق از آن آویزان است و با دیدن آنها، ترس انسان را می گیرد که نکند برق به در آهنی متصل باشد. کمی جلوتر کانکسی رنگ و رو رفته و بدون در و پنجره به حال خود رها شده است. 2نفر که برای بازدید از آتشکده آمده اند، از همدیگر درباره در آهنی و نقش آن از همدیگر می پرسند. بعد از عبور از علف های هرز و پا گذاشتن به لانه مارهای صحرایی، به ساختمانی با سنگ گرانیت می رسیم و با مردی روبرو می شویم که لباس سرمه ای نگهبانی به تن نموده و برای بازدید از آتشکده، ورودیه 3هزار تومانی از هر نفر طلب می نماید.

احمد صالحی گردشگری است که از تهران برای بازدید آتشکده آمده و با اشاره به تابلویی زنگ زده می گوید: شرایط تابلوی یک مکان تاریخی ری را ببینید! زنگ زده و رنگ پریده. چند جایگاه آهنی زنگ زده هم در محوطه دیده می گردد که علف های هرز از کنارشان سبز شده اند و در اطراف، زباله ریخته است. ورود به محوطه آتشکده چندان دلچسب و رضایتبخش نیست و صالحی در ادامه صحبت هایش می گوید: وقتی شیوه نگهداری و رسیدگی از این بنای تاریخی را با بناهای تاریخی کشورهای آسیای شرقی مقایسه می کنم، واقعاً جای تأسف دارد. چرا باید اینجا در فاصله چند قدمی از اتاق نگهبانی، روی زمین خاکستر زغال و سنگچین ببینیم. انگار عده ای در اینجا کباب پخته اند. محوطه هم پر از زباله و علف هرز است.

مسئولان نگاهی به آتشکده نمایند

ساختمانی با آجرهای 3سانتی متری در محوطه دیده می گردد. به گفته نگهبان، آتشکده در سال1334 ثبت ملی و این ساختمان هم برای امور اداری و استقرار نگهبان ها و راهنماها ساخته شد.

در ابتدای پله های چوبی که به آتشکده ختم می گردد، تابلویی برای معرفی بنا و هدایت گردشگران نصب شده است. خانواده ای تازه وارد در حال مطالعه اطلاعات روی تابلو هستند که صدای زنگوله گوسفندان نظرشان را جلب می نماید. یک گله گوسفند در حال چرا هستند.

شمس الدین شریعتی که با خانواده اش به اینجا آمده می گوید: همسرم دانشجوی دانشکده ورامین است. یکسری اطلاعات درباره این آتشکده به من داده بود و امروز تصمیم گرفتیم برای تماشای بنا به اینجا بیاییم. متأسفانه به دلیل بی توجهی به بنا، به جای اینکه حالمان خوش گردد، از این شرایط ناراحت شدیم. اینجا اصلاً امن نیست و در چند قدمی بنا، گله گوسفندها مشغول چراست. روی دیوارها یادگاری نوشته شده و همه جایگاه ها و تابلوها زنگ زده اند.

همسرش نیز می گوید: اگر کسی علاقه به تاریخ داشته باشد، با دیدن تابلو در ابتدای خیابان، حتماً برای بازدید سری به این آتشکده می زند. اینجا نه حصارکشی مناسبی دارد و نه امنیت. پله های چوبی راستا گردشگران شکسته و متأسفانه کنار بنای آتشکده، ته سیگار و زباله ریخته شده است. رسیدگی به این شرایط چندان کار سختی نیست، به شرطی که مسئولان بازدید مستمر از اینجا داشته باشند.

بنای ارزشمندی که به فراموشی سپرده شده است

هرچه پله های چوبی را به سمت محدوده حفاظت شده بالا می رویم، گوسفندها به چشم کوچک تر می شوند، اما بوی نامطبوع گله های بزرگ گوسفند، فضا را پر نموده است. در این میان یک تور گردشگری 3نفره را می بینیم که در بین آنها عباس عربی تهران شناس، مشغول شرح درباره قدمت بنا و چرایی تخریب آن در طی دوران است. او می گوید: ساکن محله هفده شهریور هستم و امروز با دوستانم برای بازدید از آتشکده آمده ایم. این محدوده در راستا جاده ابریشم قرار داشت و تپه هایی شبیه به میل می ساختند تا کاروان ها از دور راستا را پیدا نمایند. به همین دلیل اینجا به تپه میل معروف شد. روایت های مختلفی در این باره وجود دارد که برخی می گویند، اینجا کاخ بهرام ساسانی است و روایت دیگر این گونه است که اینجا آتشکده ای منسوب به بهرام بوده است. چهارطاقی های این بنا موجب زیبایی آتشکده شده و نوع معماری آن شبیه مساجدی مانند مسجدجامع فهرج است. گچکاری ها و نمادهای فاخری در این بنا وجود داشت که متأسفانه 3 ـ 4سال پیش در یک طوفان از بین رفتند. نمادهایی از جمله نیلوفر آبی، گردانه مهر، نماد میترا (خدا خورشید) و نمادی از ایزد بانوی آناهیتا دیده می گردد. آنچه از شواهد تعیین است، متأسفانه بعد از آن طوفان این بنای ارزشمند تاریخی به فراموشی سپرده شده است.

محلی ها می گفتند آتشکده ارزش دیدن ندارد

یکی از بخش هایی که در این بنا تخریب نشده، دالانی است که به تپه راه دارد و می توان به وسیله آن چهارطاقی ها را از نزدیک تماشا کرد. مهرداد احمدی یکی از گردشگرانی است که می گوید: ما معمولاً هر هفته همراه با دوستان برای بازدید بناهای تاریخی به اطراف تهران می رویم و امروز قرعه به نام آتشکده ری افتاد. متأسفانه از بازدید آتشکده چندان دل خوشی ندارم چون به حال خودش رها شده است. در اطراف میل ها و دیواره ها هیچ حفاظی وجود ندارد، در صورتی که باید مانند همه بناها، دسترسی گردشگران به دیوار، ستون ها و گچبری ها محدود باشد.

مریم حسرتی یکی دیگر از گردشگران است که می گوید: از این بنا هیچ اطلاعاتی نداشتم و وقتی با دوستانم به اینجا آمدم، با تحقیقاتی که در راستا داشتیم، اندک اطلاعاتی کسب کردم، اما اصلاً انتظار نداشتم با چنین بنای مخروبه ای روبرو شوم و در کنج دیوارها و گچبری ها ته سیگار باشد یا اینکه افرادی در بنای تاریخی آتش روشن نموده باشند. دیدن این صحنه ها ناراحتم کرد. دلم برای داشته هایمان می سوزد که قدرش را نمی دانیم. حتی محلی ها به ما می گفتند بهتر است که اینجا نیاییم چون ارزش دیدن ندارد!

آتشکده در سال آینده مرمت می گردد

امیرمصیب رحیم زاده رئیس سازمان میراث فرهنگی شهرستان ری درباره شرایط فعلی آتشکده می گوید: بنای تاریخی آتشکده بهرام ری یکی از بناهای فاخر در محدوده ری و ورامین است که با توجه به بازدیدهای اخیر که با تیم کارشناسی داشتیم، احتیاج به مرمت دارد. همه مواردی را که گردشگران درباره آن اعلام نارضایتی و برای ایمنی بیشتر مطالبه نموده اند، از جمله اقداماتی است که با تأمین بودجه در سال آینده انجام خواهد شد. در برنامه بودجه دولت 800 میلیارد تومان اعتبار برای اداره میراث فرهنگی شهرستان ری در نظر گرفته شده است و به برطرف نواقص بناهای تاریخی از جمله آتشکده ری می پردازیم. برای این بنای تاریخی یکسری اقدامات به زودی انجام خواهد شد و مهم ترین آن نورپردازی محوطه است تا در زمان تاریکی هوا، چشمنواز گردد. همچنین قرار است ساختمان قدیمی بازسازی و مرمت گردد.

او در ادامه عنوان می نماید: برای افزایش امنیت گردشگران، نیروهای نگهبانی به صورت 24ساعته در اینجا مستقر هستند و با توزیع بروشور، به گردشگران اطلاعات لازم درباره بنا را می دهند. برای محافظت از حجره ها و بناها نیز دوربین مداربسته وجود دارد.

رحیم زاده در خاتمه می گوید: این فضا 14هکتار است و اطراف آن زمین های کشاورزی قرار گرفته است و نمی توان مثل برخی از بناهای تاریخی، انجام برخی از امور را به بخش خصوصی داد.