حیات غیررسمی دایی جان ناپلئون - وبلاگ سفر و گردشگری

به گزارش وبلاگ سفر و گردشگری، اگر سن و سال تان آن قدر زیاد نیست که به تماشای سریال تلویزیونی دایی جان ناپلئون که در سال 1355 از تلویزیون ملی ایران پخش می شد قد بدهد، یا برعکس گرد سپید میانسالی آن قدر روی موهایتان نشسته که آن مجموعه تلویزیونی را دیده و خاطراتی از آن را در ذهن داشته باشید، جالب است این را هم بدانید که این سریال که بر اساس رمانی از ایرج پزشکزاد ساخته شده، در یکی از زیباترین و عظیم ترین خانه های تهران قدیم فیلمبرداری شده است؛ در خانه اتحادیه، در خیابان تاریخی لاله زار و در وسعتی به گستره بیش از 8000 متر.

آن خانه عظیم و پررفت وآمد و پردارودرخت که به خانه امین السلطان هم معروف بوده، مثل همه خانه های قدیمی به سن پیری و فرسودگی که رسید، رها شد و گرد بی مهری و تخریب روی آن نشست.

در سال 1383 و زمانی که فاصله ای با تخریب نداشت، شهرداری تهران رایزنی هایی را با مالکان وقت آغاز کرد که قصد تخریب خانه و جایگزینی آن با یک مجموعه ای تجاری داشتند.

رایزنی ها درنهایت 10سال بعد و در سال 93 به انتها رسید و خانه پلاک 12 که در انتهای بن بست اتحادیه واقع شده است، به تملک شهرداری درآمد.

خانه ثبت ملی شده اتحادیه که به نام شهرداری سند خورد، کار بازسازی و بازسازی آن هم آغاز شد و قرار بود خیلی زود به یکی از آثار تاریخی زیبای پایتخت تبدیل و کاربری های ویژه ای برای آن تعریف گردد. هفت سال از آن موقع می گذرد و خانه اتحادیه که حالا به خانه تهران معروف است هنوز مراحل بازسازیی خود را به طور کامل پشت سر نگذارده و درهای این خانه همچنان به روی گردشگران بسته است. حال این پرسش برای میراث دوستان و به ویژه اصحاب رسانه مطرح است که این خانه کی بازگشایی می گردد و چه کاربری ای برای آن در نظر گرفته شده است.

سرنوشت عجیب وغریب خانه دایی جان ناپلئون حتی بعد از خریداری شدن توسط شهرداری پایتخت در سال 94 هم به انتها نرسید؛ چراکه این خانه قرار بود ظرف دو سال به طور کامل بازسازی گردد، اما گویی محاسبات مسؤولان چندان دقیق از آب درنیامد و آنها مجبور شدند در مردادماه 96 و همزمان با روزهای آخر کاری شهرداری وقت، تنها فاز نخست این خانه را با کاربری موزه مشاهیر و صرف هزینه میلیاردی افتتاح نمایند.

موزه ای که قرار بود فاز دوم آن به ساختمان های احداثی اختصاص پیدا کند که هیچ گاه مراسم افتتاح رسمی این بخش برگزار نشد. جالب تر این که بعد از مدت کوتاهی از افتتاح فاز اول، در های این ساختمان دوباره به روی عموم بسته شد تا دو سال بعد که مسؤولان از افتتاح این ساختمان پس از تعطیلات نوروز 99 سخن به میان آوردند؛ وعده ای که همچنان تا به امروز خبری از برگزاری آن نیست.

کرونا و افتتاح غیررسمی

برزین ضرغامی، رئیس سازمان زیباسازی شهرداری تهران دراین باره به جام جم می گوید: بخش شرقی این خانه به طور کامل بازسازی شده و از مدت ها قبل در فکر برگزاری مراسم افتتاح رسمی آن بودیم که شیوع کرونا مانع برگزاری این مراسم و افتتاح رسمی خانه شد؛ با این حال عملا فعالیت های فرهنگی مختلف در این خانه آغاز شده و سال گذشته هم شاهد برگزاری برنامه های متنوعی در خانه اتحادیه بودیم. هرچند شرایط کرونایی در کمرنگ شدن و کاهش این فعالیت ها هم بی تاثیر نبوده است. به طورمثال یکی از برنامه هایی که قرار بود در امسال در خانه اتحادیه برگزار گردد، مراسم دیدوبازدید نوروزی به همراه جمعی از اهالی این منطقه در خانه اتحادیه در 22 فروردین بود که با توجه به قرمز شدن شرایط تهران این مراسم کنسل شد.

خانه دایی جان ناپلئون خانه تهران می گردد

رئیس سازمان زیباسازی شهرداری تهران درخصوص نوع فعالیت هایی که قرار است از این پس در خانه اتحادیه برگزار گردد هم می گوید: خانه اتحادیه به خانه تهران تبدیل شده و قرار است تمام فعالیت هایی که به این شهر ارتباط دارد، در آنجا برگزار گردد. یعنی هر فعالیت هنری و فرهنگی که مربوط به گذشته، حال و حتی آینده شهر تهران است، در این محل برگزار می گردد. حال این برنامه ها می تواند در حوزه تاریخ باشد، یا ادبیات، معماری، هنر و ... اما مساله اصلی این است که باید موضوع آن در ارتباط با شهر تهران باشد، چراکه می خواهیم به وسیله این برنامه ها پایتخت را بهتر بشناسانیم.

یکی از نگرانی های میراث دوستان درباره این خانه آن است که ساختمان های آن به محلی برای فعالیت های اداری شهرداری تهران تبدیل گردد، مساله ای که ضرغامی آن را رد و تاکید می نماید: به دنبال آن هستیم ساختار هیات امنایی برای خانه در نظر بگیریم تا علاوه بر چابک تر کردن آن، بتوان فعالیت های مختلفی را که در ارتباط با شهر تهران هستند نیز با سرعت بیشتری در این خانه به مرحله اجرا رساند.

یکی از مقاصد مهم تورهای گردشگری

رئیس سازمان زیباسازی شهرداری تهران در شرح بیشتر این مساله می گوید: حتی در ساختار جدید اداره این خانه بحث تورهای گردشگری را برای بازدید عموم لحاظ نموده ایم تا از این طریق جلوی اداری شدن خانه اتحادیه گرفته گردد.

از سویی مباحث مالی حوزه گردشگری و فرهنگی را هم مدنظر قرار داده و کوشش می کنیم با خودگردان شدن خانه، ساختار به سمتی حرکت کند که رنگ و بوی اداری به خود نگیرد. موزه مشاهیر هم اکنون بخشی از خانه تهران است و ضرغامی درباره آن به ما می گوید خانه اتحادیه که حالا دیگر خانه تهران است، فقط برای مشاهیر نخواهدبود و با گستره زیادی از فعالیت ها در حوزه های مختلف در این خانه روبه رو خواهیم بود.

برای مثال در سال گذشته جشنواره تصویر سال را داشتیم که در آن صرفا به شرایط 40سال اخیر تهران پرداخته شده بود. در اصل همان طور که تاکید کردم کوشش داریم در این خانه برنامه های متنوعی را با تمرکز بر شهر تهران برگزار کنیم. نمایشگاه تاریخ خیابان لاله زار یا تاریخ پایتختی تهران از جمله برنامه هایی است که تا به امروز در خانه تهران برگزار شده و ضرغامی با اشاره به آنها می گوید: تمرکز اصلی مان البته بر این است که عموم فعالیت ها مربوط به اتفاقات روز تهران باشد به همین دلیل می بینیم تورهای گردشگری زیادی هم برای بازدید از این خانه برگزار شده است، چرا که خانه اتحادیه یکی از مقاصد اصلی برای گردشگری در شهر تهران بوده و هست.

دسترسی راحت تر به خانه پلاک 12

قرارگیری خانه اتحادیه در مرکز شهر و درست در خیابان لاله زار از یک سو و خیابان فردوسی از سمت دیگر، باعث شده راه های دسترسی به آن تنها از شلوغ ترین کوچه و پس کوچه های شهر ممکن باشد، مساله ای که از نگاه مسؤولان سازمان زیباسازی شهرداری تهران دور نمانده و ضرغامی درباره اش می گوید: از دو طریق می توان به این خانه رسید، اول کوچه هنر در خیابان فردوسی و دیگری هم کوچه اتحادیه در خیابان لاله زار است و برای این که بتوانیم تا حدی دسترسی عموم به این خانه را راحت تر کنیم، پیش از نوروز 1400، خانه ای را که در ابتدای کوچه هنر قرار داشت و پیش تر در اختیار دفتر نشر فرهنگ اسلامی بود، خریداری کردیم تا از این طریق راه ارتباطی به خانه اتحادیه را نزدیک تر کنیم، هر چند هنوز تصمیمی برای تخریب این خانه نگرفته ایم اما طبیعتا می تواند نقش مهمی در تغییر دسترسی داشته باشد.

گورهای تازه کشف شده

باوجود اتفاقات مثبتی که تا به امروز برای خانه تهران افتاده و ما آنها را از زبان رئیس سازمان زیباسازی شهرداری تهران برایتان نقل کردیم، اما نکته قابل توجه در صحبت های ضرغامی این است که هنوز تا خاتمه بازسازی خانه اتحادیه راه زیادی باقی مانده و معلوم نیست بالاخره چه زمانی قرار است بساط فعالیت های بازسازیی و عمرانی در این عمارت به خاتمه برسد.

او در این باره می گوید: بخش غربی این خانه فضاهای زیرزمینی دارد که در حال کاوش هستیم؛ چرا که در این بخش از خانه دو گور وجود دارد که کارهای مربوط به یکی از آنها تا 70درصد پیشرفت داشته اما دیگری هنوز در دست آنالیز است. همچنین فعالیت های بازسازیی در بخش غربی هنوز در حال اجرا است و با توجه به شرایط کرونایی این روزهای شهر تهران تعیین نیست چه زمانی بازسازی آن به خاتمه می رسد، طبیعتا محدودیت های ایجاد شده بر اثر این بیماری بر فرایند بازسازی و کارهای این چنینی هم اثرگذار است.

افتتاح رسمی نداریم

هنوز برای عده زیادی زمان برگزاری افتتاحیه رسمی این خانه جای سوال است؛ به ویژه برای وبلاگ سفر و گردشگری و اصحاب رسانه که از همان ابتدا بحث بازسازی و افتتاح این خانه را به طور دقیق زیر ذره بین داشتند و منتظر پاسخ دقیقی از سوی مسؤولان شهر تهران هستند؛ اتفاقی که طبق گفته های رئیس سازمان زیباسازی شهرداری تهران هیچ گاه رخ نخواهد داد.

ضرغامی دراین باره می گوید: از آنجا که فعالیت های مختلف هم اکنون نیز در خانه اتحادیه اجرا می گردد دیگر نیازی به افتتاح رسمی نیست، علاوه بر آن باید توجه داشت با اعلام افتتاح رسمی افراد زیادی خواستار بازدید از این خانه خواهندبود.

البته با توجه به شرایط کرونایی، عملا چنین امکانی وجود ندارد و فعلا نمی توانیم گستره فعالیت هایمان را افزایش دهیم، هرچند این به معنای آن نیست که این خانه در حال حاضر تعطیل است. طبیعتا هر هنرمندی که می خواهد برنامه ای با موضوع تهران در خانه اتحادیه برگزار کند، باید با سازمان زیباسازی شهرداری هماهنگی های لازم را انجام دهد.

زهرا رمضانی - ایران / روزنامه وبلاگ سفر و گردشگری