مزایای امنیتی - مالی پروژه ریلی خواف - هرات - وبلاگ سفر و گردشگری

به گزارش وبلاگ سفر و گردشگری، افتتاح خط راه آهن خواف- هرات به عنوان نخستین راستا ریلی که ایران و افغانستان را به هم متصل می نماید در حالی انجام شد که این پروژه از سال ها قبل در زمره پروژه های توسعه ای کشور بود و در بحبوحه تنگناهای ایران به دلیل قرار دریافت زیر شدیدترین تحریم ها به طور جدی در دستور کار نهاده شد و به خاتمه رسید.

افتتاح این پروژه حاوی چند مشخصه و نکته مهم است؛ یکم- به طور معمول کشورهایی که از نظر سیاسی و مالی در شرایط خاصی قرار دارند، پروژه های توسعه ای و یاری نماینده به سایر کشورها را پیگیری نمی نمایند اما جمهوری اسلامی که زیر فشار سنگین تحریم ها قرار داشت، همچنان پیگیر این پروژه ریلی مهم بود که با هدف پیوستگی مالی میان تهران و کابل به پایان رسید.

دوم- ایران از یک موقعیت استراتژیک و جغرافیایی خاصی برخوردار است که تا به امروز از این مؤلفه مهم و تأثیرگذار خود بهره نبرده است. اگر موقعیت ایران را با ترکیه مقایسه کنیم شاهدیم که این کشور که محل اتصال اروپا به آسیاست، خیلی بهتر از موقعیت خود استفاده کرد ولی شاید ایران به به دلیل اتکا به سیاست صادرات نفت کمتر به موقعیت استراتژیک خود برای بهره برداری مالی توجه کرد و کم شدن فروش نفت این امکان را فراهم کرد که استفاده از ظرفیت های ترانزیتی برای تحقق منافع مالی مورد توجه قرار گیرد.

سوم- ایران از توسعه بندر چابهار به دنبال محقق کردن دو هدف بود؛ یک اینکه بتواند به وسیله این بندر راه تجارت در افغانستان را تسهیل کند. زیرا در سال های گذشته بندر کراچی محل اصلی تجارت افغانستان با دنیا خارج بود و حالا به دلایل مالی و سیاسی این امکان تغییر یافته و بندر چابهار جایگزین مناسبی شده که بتوان با افغانستان تجارت کرد که نتایج مالی آن، شامل هر دو کشور ایران و افغانستان بگردد. فقط نقطه ضعف این جهت جاده چابهار به زاهدان است که در دست اقدام است.

اکنون کالاها از چابهار با کامیون به زاهدان و از آنجا به بافق می رود. پیش از این در بافق خط راه آهن وصل نبود اما اینک با افتتاح این پروژه ریلی، حتی امکان انتقال کالاهای کشورهای دیگر از جمله هند میسر می گردد. هند که با پاکستان هم مشکل دارد، علاقه مند است که به وسیله ایران به افغانستان کالا انتقال دهند. اینک این جابه جایی با کامیون انجام می گردد و حمل ونقل ریلی به این موضوع یاری می نماید. این در حالی است که راه آهن چابهار-زاهدان هم در دست پیگیری است و کشورهای دیگر هم می توانند بعد از نهایی شدن این پروژه به وسیله قطار کالا جابه جا نمایند.

از سوی دیگر با افتتاح این راه آهن، امکان انتقال کالاهای افغانستان، کشورهای دیگر و ایران وجود دارد. ایران تقریباً اولین کشور صادر نماینده به افغانستان و تقریباً شریک نخست یا دوم این کشور به شمار می آید و از این جهت می توان گفت که افتتاح این راه ترانزیت هم به نفع افغانستان و هم ایران خواهد بود. زیرا ایران می تواند هم خودش براحتی تجارت کند و هم حق ترانزیت از انتقال کالای کشورهای دیگر را دریافت نماید. در همین چارچوب، ایران می تواند از موقعیت ترانزیتی خود به کشورهای محاط در خشکی یاری کند که افغانستان یکی از این کشورهاست. پنج کشور آسیای میانه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان و حتی روسیه که به آبهای گرم راه ندارند می توانند از جهت ایران استفاده نمایند. هدف دوم ایران هم پیگیری جهت بعدی چابهار به شمال و جمهوری آذربایجان است که از آن طریق به دریای سیاه و روسیه خواهد رسید.

چهارم- افغانستان بعد از وعده های بی پایان امریکا برای پیگیری مسأله صلح بین دولت مرکزی افغانستان با طالبان، در شرایط سختی قرار گرفته است. امریکایی ها تقریباً در میانه راه، این مذاکرات را رها نموده اند و بعد از مبادله زندانی های خود حالا از خروج نیروهایشان از این کشور سخن می گویند. در چنین شرایطی تسهیل راهکارهای مالی و امنیتی میان تهران و کابل می تواند یاری مهمی برای افغانستان در این شرایط سخت باشد.

پنجم- پیگیری و ساخت راه های انتقال تبادلات مالی، امنیت ساز است یعنی می توان به جای توپ و تانک به وسیله تجارت و اتصال راه های امن برای آن، آرامش بیشتری ایجاد کرد. آرامشی که در نهایت به نفع مردم افغانستان است. به همین دلیل حفظ امنیت این خط ریلی چنان برای آنها حائز اهمیت است که خود مردم افغانستان از این خط راه آهن حفاظت می نمایند تا دچار صدمه نگردد.

ششم- سه مؤلفه تجارت، توریسم و ترانزیت برای تحقق اهداف مالی کشور بسیار مهم است. این سه فاکتور در منطقه ما با کشورهای همسایه بسیار اثرگذار است این خط راه آهن هر سه این فاکتورها را دارد.

هفتم- با توجه به حضور 2 میلیون نفر از اتباع افغانستان در ایران که به صورت غیر مجاز از مرزها رفت و آمد می کردند و ایران هم تقریباً برای این ترددها سخت گیری نمی کرد، الان افتتاح این خطوط ریلی می تواند این رفت و آمدها را قانونی کند و به وسیله جهت قطار انجام گردد. در این صورت تنش های مرزی حاصل از تردد غیر قانونی اتباع افغانستان هم از بین خواهد رفت.

*معاون پیشین وزیر امور خارجه

منبع: ایران